కాంతాయ కల్యాణగుణైకధామ్నే
నవద్యునాథప్రతిమప్రభాయ ।
నారాయణాయాఖిలకారణాయ
శ్రీప్రాణనాథాయ నమస్కరోమి ॥౧॥


అనాకులం గోకులముల్లలాస
యత్పాలితం నిత్యమనావిలాత్మ ।
తస్మై నమో నీరదనీలభాసే
కృష్ణాయ కృష్ణారమణప్రియాయ ॥౨॥


అపి త్రిలోక్యా బహిరుల్లసంతీ
తమో హరంతీ ముహురాంతరం చ ।
దిశ్శాద్దశం నో విశదాం జయంతీ
మధ్వస్య కీర్తిర్దిననాథదీప్తిమ్ ॥౩॥


తమోనుదాఽఽనందమవాప లోకః
తత్త్వప్రదీపాకృతిగోగణేన ।
యదాస్యశీతాంశుభువా గురూంస్తాన్
త్రివిక్రమార్యాన్ ప్రణమామి వర్యాన్ ॥౪॥


ముకుందభక్త్యై గురుభక్తిజాయై
సతాం ప్రసత్త్యైచ నిరంతరాయై ।
గరీయసీం విశ్వగురోర్విశుద్ధాం
వక్ష్యామి వాయోరవతారలీలామ్ ॥౫॥


తాం మంత్రవర్ణైరనువర్ణనీయాం
శర్వేంద్రపూర్వైరపి వక్తుకామే ।
సంక్షిప్నువాక్యే మయి మందబుద్ధౌ
సంతో గుణాఢ్యాః కరుణాం క్రియాసుః ॥౬॥


ఉచ్చావచా యేన సమస్తచేష్టాః
కిం తత్ర చిత్రం చరితం నివేద్యమ్ ।
కింతూత్తమశ్లోకశిఖామణీనాం
మనోవిశుద్ధ్యై చరితానువాదః ॥౭॥


మాలాకృతస్తచ్చరితాఖ్యరత్నైః
అసూక్ష్మదృష్టేః సకుతూహలస్య ।
పూర్వాపరీకారమథాపరం వా
క్షామ్యంతు మే హంత ముహుర్మహాంతః ॥౮॥


శ్రీవల్లభాజ్ఞాం ససురేంద్రయాఞ్చాం
సంభావ్య సంభావ్యతమాం త్రిలోక్యామ్ ।
ప్రాణేశ్వరః ప్రాణిగణప్రణేతా
గురుస్సతాం కేసరిణో గృహేఽభూత్ ॥౯॥


యేయే గుణా నామ జగత్ప్రసిద్ధాః
యం తేషుతేషు స్మ నిదర్శయంతి ।
సాక్షాన్మహాభాగవతప్రబర్హం
శ్రీమంతమేనం హనుమంతమాహుః ॥౧౦॥


కర్మాణి కుర్వన్ పరమాద్భుతాని
సభాసు దైవీషు సభాజితాని ।
సుగ్రీవమిత్రం స జగత్పవిత్రం
రమాపతిం రామతనుం దదర్శ ॥౧౧॥


పాదారవిందప్రణతో హరీంద్రః
తదా మహాభక్తిభరాభినున్నః ।
అగ్రాహి పద్మోదరసుందరాభ్యాం
దోర్భ్యాం పురాణేన స పూరుషేణ ॥౧౨॥


అదార్యసాలావలిదారణేన
వ్యాపాదితేంద్రప్రభవేన తేన ।
ప్రాద్యోతనిప్రీతికృతా నికామం
మధుద్విషా సందిదిశే స వీరః ॥౧౩॥


కర్ణాంతమానీయ గుణగ్రహీత్రా
రామేణ ముక్తో రణకోవిదేన ।
స్ఫురన్నసౌ వైరిభయంకరోఽభూత్
సత్పక్షపాతీ ప్రదరో యథాఽగ్ర్యః ॥౧౪॥


గోభిః సమానందితరూపసీతః
స్వవహ్నినిర్దగ్ధపలాశిరాశిః ।
అహో హనూమన్నవవారిదోఽసౌ
తీర్ణాంబుధిర్విష్ణుపదే ననామ ॥౧౫॥


అపక్షపాతీ పురుషస్త్రిలోక్యాం
అభోగభోక్తా పతగాధిరాజమ్ ।
విశ్వంభరం బిభ్రదసౌ జిగాయ
త్వరాపరాక్రాంతిషు చిత్రమేతత్ ॥౧౬॥


నిబధ్య సేతుం రఘువంశకేతు-
భ్రూభంగసంభ్రాంతపయోధిమధ్యే ।
ముష్టిప్రహారం దశకాయ సీతా-
సంతర్జనాగ్ర్యోత్తరమేషకోఽదాత్ ॥౧౭॥


జాజ్వల్యమానోజ్జ్వలరాఘవాగ్నౌ
చక్రే స సుగ్రీవసుయాయజూకే ।
ఆధ్వర్యవం యుద్ధమఖే ప్రతిప్ర-
స్థాత్రా సుమిత్రాతనయేన సాకమ్ ॥౧౮॥


రామార్చనే యో నయతః ప్రసూనం
ద్వాభ్యాం కరాభ్యామభవత్ప్రయత్నః ।
ఏకేన దోష్ణా నయతో గిరీంద్రం
సంజీవనాద్యాశ్రయమస్య నాభూత్ ॥౧౯॥


స దారితారిం పరమం పుమాంసం
సమన్వయాసీన్నరదేవపుత్ర్యా ।
వహ్నిప్రవేశాధిగతాత్మశుద్ధ్యా
విరాజితం కాంచనమాలయేవ ॥౨౦॥


శ్యామం స్మితాస్యం పృథుదీర్ఘహస్తం
సరోజనేత్రం గజరాజయాత్రమ్ ।
వపుర్జగన్మంగలమేష దృగ్భ్యాం
చిరాదయోధ్యాధిపతేః సిషేవే ॥౨౧॥


రాజ్యాభిషేకేఽవసితేఽత్ర సీతా
ప్రేష్ఠాయ నస్తాం భజతాం దిశేతి ।
రామస్య వాణ్యా మణిమంజుమాలా-
వ్యాజేన దీర్ఘాం కరుణాం బబంధ ॥౨౨॥


హృదోరుసౌహార్దభృతాఽధిమౌలి-
న్యస్తేన హస్తేన దయార్ద్రదృష్ట్యా ।
సేవాప్రసన్నోఽమృతకల్పవాచా
దిదేశ దేవః సహభోగమస్మై ॥౨౩॥


ప్రేష్ఠో న రామస్య బభూవ తస్మాత్
న రామరాజ్యేఽసులభం చ కించిత్ ।
తత్పాదసేవారతిరేష నైచ్ఛత్
తథాఽపి భోగాన్ నను సా విరక్తిః ॥౨౪॥


నమోనమో నాథ నమోనమస్తే
నమోనమో రామ నమోనమస్తే ।
పునఃపునస్తే చరణారవిందం
నమామి నాథేతి నమన్ స రేమే ॥౨౫॥


కిం వర్ణయామః పరమం ప్రసాదం
సీతాపతేస్తత్ర హరిప్రబర్హే ।
ముంచన్మహీం నిత్యనిషేవణార్థం
స్వాత్మానమేవైష దదౌ యదస్మై ॥౨౬॥


స్వానందహేతౌ భజతాం జనానాం
మగ్నః సదా రామకథాసుధాయామ్ ।
అసావిదానీం చ నిషేవమాణో
రామం పతిం కింపురుషే కిలాఽస్తే ॥౨౭॥


తస్యైవ వాయోరవతారమేనం
సంతో ద్వితీయం ప్రవదంతి భీమమ్ ।
స్పృష్టైవ యం ప్రీతిమతాఽనిలేన
నరేంద్రకాంతా సుషువేఽత్ర కుంతీ ॥౨౮॥


ఇంద్రాయుధం హీంద్రకరాభినున్నం
చిచ్ఛేద పక్షాన్ క్షితిధారిణాం ప్రాక్ ।
బిభేద భూభృద్వపురంగసంగాత్
చిత్రం స పన్నో జననీకరాగ్రాత్ ॥౨౯॥


పురే కుమారానలసాన్ విహారాన్
నిరీక్ష్య సర్వానపి మందలీలః ।
కైశోరలీలాం హతసింహసంఘాం
వనే ప్రవృత్తాం స్మరతి స్మ సూత్కః ॥౩౦॥


భుక్తం చ జీర్ణం పరిపంథిదత్తం
విషం విషణ్ణో విషభృద్గణోఽతః ।
ప్రమాణకోటేః స హి హేలయాఽగాత్
నేదం జగజ్జీవనదేఽత్ర చిత్రమ్ ॥౩౧॥


దగ్ధ్వా పురం యోగబలాత్స నిర్యన్
ధర్మానివ స్వాన్ సహజాన్ దధానః ।
అదారిభావేన జగత్సు పూజ్యో
యోగీవ నారాయణమాససాద ॥౩౨॥


సమర్ప్య కృత్యాని కృతీ కృతాని
వ్యాసాయ భూమ్నే సుకృతాని తావత్ ।
కరిష్యమాణాని చ తస్య పూజాం
సంకల్పయామాస స శుద్ధబుద్ధిః ॥౩౩॥


విష్ణోః పదశ్రిద్బకసన్నిరాసీ
క్షిప్తాన్యపక్షిప్రకరః సుపక్షః ।
ససోదరోఽథాదిత రాజహంసః
స రాజహంసీమివ రాజకన్యామ్ ॥౩౪॥


ఇందీవరశ్రీజయిసుందరాభం
స్మేరాననేందుం దయితం ముకుందమ్ ।
స్వమాతులేయం కమలాయతాక్షం
సమభ్యనందత్ సుచిరాయ భీమః ॥౩౫॥


మహాగదం చండరణం పృథివ్యాం
బార్హద్రథం మంక్షు నిరస్య వీరః ।
రాజానమత్యుజ్జ్వలరాజసూయం
చకార గోవిందసురేంద్రజాభ్యామ్ ॥౩౬॥


దుఃశాసనేనాకులితాన్ ప్రియాయాః
సూక్ష్మానరాలానసితాంశ్చ కేశాన్ ।
జిఘాంసయా వైరిజనస్య తీక్ష్ణః
స కృష్ణసర్పానివ సంచికాయ ॥౩౭॥


జాజ్వల్యమానస్య వనేవనేఽలం
దిధక్షతః పార్థివసార్థముగ్రమ్ ।
సత్త్వాని పుంసాం భయదాని నాశం
వృకోదరాగ్నేర్గురుతేజసాఽఽపుః ॥౩౮॥


భోగాధికాభోగవతోఽరుణాక్షాన్
ఇతస్తతః సంచలతో ధరేంద్రే ।
బహూన్ ద్విజిహ్వాన్మణిమత్పురోగాన్
అసౌ కటూన్ క్రోధవశాన్ జఘాన ॥౩౯॥


అథైష వేషాంతరభస్మలీనః
క్రమేణ వాయుప్రభవః సుతేజాః ।
రుద్ధాఖిలాశం ముఖరం ప్రచండం
భస్మీచకారాఖిలకీచకౌఘమ్ ॥౪౦॥


స కృష్ణవర్త్మా విజయేన యుక్తో
ముహుర్మహాహేతిధరోఽప్రధృష్యః ।
భీష్మద్విజాద్యైరతిభీషణాభం
విపక్షకక్షం క్షపయన్ విరేజే ॥౪౧॥


తరస్వినః ప్రోచ్చలితానధీరాన్
నిర్దగ్ధపక్షానతితీక్ష్ణకోపాన్ ।
స ధార్తరాష్ట్రాన్ బహుహేతిలీలో
వినాశ్య విశ్వాన్ పరయా శ్రియాఽభాత్ ॥౪౨॥


కృష్ణాంఘ్రిపంకేరుహభృంగరాజః
కృష్ణాముఖాంభోరుహహంసరాజః ।
ప్రజాసరోజావలిరశ్మిరాజః
ససోదరోఽరాజత వీరరాజః ॥౪౩॥


పౌత్రే పవిత్రాహ్వయజామిపౌత్రే
ధరాం నిధాయాసురధీషు తాపమ్ ।
కీర్తిం త్రిలోక్యాం హృదయే ముకుందం
భేజే పదం స్వం సహజైః స భీమః ॥౪౪॥


విష్ణోః పదాంతం భజతాఽనిలేన
ఘోరప్రఘాతైరితి నాశితాస్తే ।
రసోజ్ఝితాశ్చంచలవృత్తయోఽలం
శోభాం న భేజుః సురవైరిమేఘాః ॥౪౫॥


ఏతత్ప్రతీపం కిల కర్తుకామా
నష్టౌజసః సంకటమేవమాప్య ।
ముకుందవైగుణ్యకథాం స్వయోగ్యాం
కాలే కలావాకలయంత తేఽలమ్ ॥౪౬॥


యో భూరివైరో మణిమాన్ మృతః ప్రాగ్-
వాగ్మీ బుభూషుః పరితోషితేశః ।
స సంకరాఖ్యోంఽఘ్రితలేషు జజ్ఞే
స్పృధాఽపరేఽప్యాసురిహాసురేంద్రాః ॥౪౭॥


సాన్నాయ్యమవ్యక్తహృదాఖుభుగ్వా
శ్వా వా పురోడాశమసారకామః ।
మణిస్రజం వా ప్లవగోఽవ్యవస్థో
జగ్రాహ వేదాదికమేష పాపః ॥౪౮॥


జనో నమేన్నాపరథేతి మత్వా
శఠశ్చతుర్థాశ్రమమేష భేజే ।
పద్మాకరం వా కలుషీచికీర్షుః
సుదుర్దమో దుష్టగజో విశుద్ధమ్ ॥౪౯॥


అవైదికం మాధ్యమికం నిరస్తం
నిరీక్ష్య తత్పక్షసుపక్షపాతీ ।
తమేవ పక్షం ప్రతిపాదుకోఽసౌ
న్యరూరుపన్మార్గమిహానురూపమ్ ॥౫౦॥


అసత్పదేఽసన్ సదసద్వివిక్తం
మాయాఖ్యయా సంవృతిమభ్యధత్త ।
బ్రహ్మాప్యఖండం బత శూన్యసిద్ధ్యై
ప్రచ్ఛన్నబౌద్ధోఽయమతః ప్రసిద్ధః ॥౫౧॥


యద్బ్రహ్మసూత్రోత్కరభాస్కరం చ
ప్రకాశయంతం సకలం స్వగోభిః ।
అచూచురద్వేదసమూహవాహం
తతో మహాతస్కరమేనమాహుః ॥౫౨॥


స్వసూత్రజాతస్య విరుద్ధభాషీ
తద్భాష్యకారోఽహమితి బ్రువన్ యః ।
తం తత్క్షణాద్యో న దిధక్షతి స్మ
స వ్యాసరూపో భగవాన్ క్షమాబ్ధిః ॥౫౩॥


నిగమసన్మణిదీపగణోఽభవత్
తదురువాగ్గణపంకనిగూఢభాః ।
అవిదుషామితి సంకరతాకరః
స కిల సంకర ఇత్యభిశుశ్రువే ॥౫౪॥


విశ్వం మిథ్యా విభురగుణవానాత్మనాం నాస్తి భేదో
దైత్యా ఇత్థం వ్యదధత గిరాం దిక్షు భూయః ప్రసిద్ధిమ్ ।
ఆనందాద్యైర్గురుగుణగణైః పూరితో వాసుదేవో
మందం మందం మనసి చ సతాం హంత నూనం తిరోఽభూత్ ॥౫౫॥


॥ ఇతి శ్రీమత్కవికులతిలకశ్రీత్రివిక్రమపండితాచార్యసుత-
శ్రీనారాయణపండితాచార్యవిరచితే శ్రీమత్సుమధ్వవిజయే మహాకావ్యే
ఆనందాంకే ప్రథమః సర్గః ॥౧॥